In het artikel van deze week besteden we aandacht aan Blauwe Zorg, een gedachtengoed dat er op is gericht de gezondheidszorg ook naar de toekomst toe kwalitatief hoogstaand en betaalbaar te houden. Ik sprak met projectleider van Blauwe Zorg in de Wijk, Ingeborg Wijnands. Ingeborg is werkzaam als senior beleidsadviseur bij Zorg In Ontwikkeling (ZIO), een eerstelijns organisatie in de regio Maastricht-Heuvelland die huisartsen, fysiotherapeuten en diëtisten ondersteunt met allerhande praktische zaken. ZIO is één van de initiatiefnemers van Blauwe Zorg.
Wat is Blauwe Zorg?
“Blauwe Zorg is niet zozeer een project, maar eigenlijk een beweging naar bewustwording van het gebruik van zorg”, zo benadrukt Ingeborg. De aandacht is daarbij niet alleen op patiënten gericht, maar zeker ook op de zorgprofessionals. Net zoals patiënten vaak geen enkel inzicht hebben in wat hun zorg nu eigenlijk kost, zo weet ook de zorgprofessional vaak niet, als ze zorg inzetten of verwijzen naar specialistische zorg, wat dat voor kosten met zich meebrengt en of die verwijzing wel echt nodig was. Neem het voorbeeld van een kind met gedragsproblemen: wordt er gekozen voor de inzet van een stuk opvoedondersteuning of voor de inzet van gespecialiseerde ggz? Daar zit nogal een verschil tussen, ook in de bekostiging.
Welke concrete veranderingen heeft Blauwe Zorg al teweeg heeft gebracht in het Zuid-Limburgse zorglandschap?
Alhoewel er verschillende deelprojecten onder de noemer van Blauwe Zorg vallen, die in mijn gesprek met Ingeborg de revue passeren, spreken voor mij vooral de Stadspoli, het project Blauwe Zorg in de Wijk en het project Blauwe GGZ tot de verbeelding.
Het concept van de Stadspoli, ook wel anderhalvelijnszorg genoemd, houdt in dat specialisten van het ziekenhuis spreekuur houden in de Stadspoli. Stel, je hebt een vlekje op je huid dat je niet vertrouwt. Voorheen werd je als patiënt naar de dermatoloog in het ziekenhuis gestuurd en werd er een DBC voor je geopend, hetgeen ook betekende dat er heel veel kosten aan je behandeling verbonden waren. Nu kan de patiënt, op verzoek van de huisarts, met dezelfde klacht naar de Stadspoli voor een ‘raadgevend consult’. Wat blijkt, in 85% van de gevallen geeft de dermatoloog in de terugkoppeling naar de huisarts een advies waardoor de behandeling weer verder door de huisarts kan worden gedaan. Voordelen voor de patiënten zijn dat ze sneller worden geholpen en dat het hun niets kost. Met de zorgverzekeraars is namelijk afgesproken dat anderhalvelijnszorg binnen de huisartsgeneeskundige zorg (en dus het basispakket) valt. En ook de huisarts is gebaat bij deze aanpak, omdat er in de terugkoppeling ook een stukje kennisdeling tussen specialist en huisarts plaatsvindt.
Blauwe Zorg in de Wijk is een project (medegefinancierd door de Provincie Limburg, de Gemeente Maastricht en VGZ) dat dan weer met name is ontstaan vanuit de behoefte om te komen tot een betere integratie van verschillende soorten zorgverlening. Waar huisartsen bijvoorbeeld tegenaan lopen is dat ze niet alleen met medische, maar ook met psychische problematiek en sociale problematiek te maken krijgen. In de pilot Blauwe Zorg in de Wijk wordt in een aantal Maastrichtse buurten met een hoge mate van multi-problematiek onderzocht hoe de zorg aan mensen met veel verschillende arrangementen (bijvoorbeeld op het gebied van jeugdzorg, Particpatiewet en de Wmo) kan worden verbeterd. Er zijn voorbeelden bekend van gezinnen die op dit moment te maken hebben met 18 verschillende hulpverleners! “Die gezinnen hebben een dagtaak aan het ontvangen van hulpverleners en vaak zitten er meerdere regisseurs op één gezin zonder dat deze dit van elkaar weten”. Dat dergelijke situaties leiden tot een inefficiënte inzet van zorg en financiële middelen moge duidelijk zijn. “Als we doorgaan zoals nu is de zorg over enkele jaren niet meer te betalen en zou iedereen bij wijze van spreken zelf in de zorg moeten werken”, stelt Ingeborg. “Maar, we willen deze slag niet alleen maken voor de kosten, maar ook voor de kwaliteit van zorg. Binnen de pilot Blauwe Zorg in de Wijk wordt door coaches samen met de gezinnen bekeken waar er nu écht behoefte aan is en hoe dit bereikt kan worden. Het gedachtengoed van positieve gezondheid, waarbij veel meer wordt gekeken naar wat cliënten zelf nog kunnen, speelt hierin een essentiële rol.”
Ook binnen het project Blauwe GGZ, tenslotte, gaat het er om meer mensen in de basis ggz en veel minder in de specialistische ggz te krijgen. Samen met de betrokken instellingen wordt bekeken hoe deze verandering teweeg gebracht kan worden. Ook hier gaat het niet alleen om kosten, maar om de triple aim doelstellingen (betere zorg, tegen lagere kosten en met meer gezondheid voor de cliënt). “Het is allemaal zo ingewikkeld gemaakt, dat we een beetje terug moeten naar de generalistische zorg en dan pas kijken of het nodig is om specialistische zorg in te zetten en niet andersom.”
Wordt het concept van ‘anderhalvelijnszorg’ al volledig omarmd door zorgaanbieders in de regio?
“Anderhalvelijnszorg wordt inmiddels breed gedragen en is bijna niet weer weg te denken uit de regio als het gaat om de samenwerking tussen huisarts en ziekenhuis. We krijgen dan ook veel publiciteit in de rest van Nederland. Ook andere regio’s in Nederland zijn inmiddels gestart met anderhalvelijnszorg in de vorm van een Stadspoli of een variant op de Stadpoli, onlangs nog in Amsterdam.
Wat zijn de grootste uitdagingen waar het project Blauwe Zorg in de Wijk nog tegenaan loopt?
“Het project zit nu nog helemaal in haar beginfase. Het is een experiment, dat uiteindelijk moet landen. Het resultaat van alle projecten is verduurzaming en bewustwording van de ‘triple aim’ doelstellingen.” Uitdagingen daarbij zijn tweeledig volgens Ingeborg: enerzijds is het gedachtengoed van positieve gezondheid bij zowel professionals als burgers nog lang niet doorgedruppeld in de dagelijkse praktijk. Professionals zijn nog te vaak, met alle goede bedoelingen, bezig met het aandragen van probleemoplossingen voor cliënten, terwijl de cliënt eigenlijk zélf veel meer in de lead zou moeten zijn. Andere uitdaging is en blijft de ontschotting van financiering. Integrale zorgverlening houdt ook integrale bekostiging in. “Maar om hiermee te kunnen experimenteren dient er ook speelruimte te zijn in de regelgeving.” Overall, zo besluit Ingeborg, streven alle projecten binnen Blauwe Zorg naar samenwerking en krachtenbundeling op verschillende terreinen om te komen tot efficiëntere, duurzamere en kwalitatief betere zorg. “En hopelijk niet alleen met meer tevreden patiënten, maar ook meer tevreden professionals.”
Meer informatie? Kijk op www.blauwezorg.nl
Bedankt voor het lezen en mocht u vragen of opmerkingen hebben, aarzel dan niet om ons te contacteren.