“De zorg van de nabije toekomst vraagt om een omslag in de zorg en de zorgberoepen. Niet de ziekte of aandoening, maar het functioneren en de eigen regie van burgers staan centraal.” Vanuit deze gedachte is het project ‘Innovatie van Zorgopleidingen en Zorg’ (IZO) in de regio Venlo ontstaan.
“In het project werken overheid, opleiders, werkgevers en ondernemers in de zorg samen om antwoorden op zorgvragen te formuleren. Daarbij willen de deelnemers experimenteren met andere vormen van (samen)werken. Uitgangspunt is dat meer flexibiliteit in werken en opleiden in gezondheid ontstaan. In het project is niet alleen aandacht voor het opleiden van jongeren tot nieuwe beroepsbeoefenaars in de zorg en gezondheid, maar ook voor het verder opleiden van werkenden in de zorg en gezondheid.” Vanuit het IZO project wordt onder andere gewerkt aan de ontwikkeling van een nieuwe bacheloropleiding Gezondheid op hbo-niveau, een samenwerking tussen de hogescholen Fontys en Zuyd. We spraken met projectleider Joke Manders over de ontwikkeling van deze nieuwe opleiding, die een heel nieuw type gezondheidsprofessionals zal opleiden.
Waaruit is de behoefte ontstaan voor een nieuwe hbo bacheloropleiding Gezondheid?
Joke legt uit dat de behoefte voor de opleiding Gezondheid is ontstaan vanuit een behoefte om de vele veranderingen in de zorg, zoals de veranderende visie op gezondheid en zorgverlening in de samenleving, maximaal te combineren met sociale en technologische innovaties. “We willen echt een ecosysteem ter bevordering van de gezondheid neerzetten. Enerzijds streven we daarbij naar een toegevoegde waarde voor de arbeidsmarkt, waarbij we professionals opleiden die beter voor de actuele vraagstukken zijn geschoold. Anderzijds, doordat er tegelijkertijd meer kennis komt over gezondheid en gezondheidsinnovaties, trachten we ook echt de gezondheid van burgers te verbeteren. Het is dus echt tweeledig. In dat ecosysteem willen we dan ook dat alle partners samenwerken, zowel kennisinstellingen, als overheden, ondernemers, zorgverzekeraars én de patiënt zelf, zodat we met zijn allen kennis opbouwen over hoe we de gezondheid van de Limburgse bevolking zo optimaal mogelijk kunnen krijgen.” Met andere woorden: gezamenlijk kennis genereren en die ook delen om echt iets bij te dragen aan de maatschappij. “Zo zorgen we dat we een leefbaar Limburg realiseren én een leefbaar hoger onderwijs.”
Is de beoogde opleiding uniek in Nederland?
“De bachelor Gezondheid is echt uniek. In andere hbo bacheloropleidingen komen wel aspecten van gezondheid aan bod, maar bij geen van deze opleidingen wordt gezondheidsbevordering en preventie op het gebied van gezondheid als de kernrol van de professie gezien. Er is ook een universitaire bachelor opleiding waar gezondheidsbevordering centraal staat, maar op hbo bachelor niveau ontbreekt zo’n opleiding nu nog.” De opleiding is daarmee een ontbrekende schakel, waarmee doorgroeimogelijkheden in de Limburgse onderwijsketen worden gefaciliteerd. Maar, doorstroom is niet het primaire doel, benadrukt Joke. “We leiden een heel nieuw type medewerker op: het gaat niet alleen om onderzoek en het verkrijgen van kennis, maar juist ook om het testen en in de praktijk implementeren van innovatieve concepten.”
Bovendien is het nadrukkelijk de bedoeling dat de studenten in andere sectoren dan de zorg zelf terecht komen, legt Joke uit. Denk bijvoorbeeld aan de overheid, voor het maken van gerichter gezondheidsbeleid of het ontwikkelen van doelgerichte aanpakken voor wijken. Of bij zorgverzekeraars: hoe kan preventie bijvoorbeeld fungeren als remmende factor voor de almaar groeiende zorgkosten? Maar ook de bouw: hoe kun je gebouwen vormgeven zodat mensen langer thuis kunnen blijven wonen? En een thema relevant voor alle werkgevers: hoe houd je je werknemers zo gezond en fit mogelijk, zodat ze langer inzetbaar zijn?
De burger staat in ieder geval altijd voorop, benadrukt Joke. “Studenten worden getraind in het terugleggen van eigen regie. Wat is voor de cliënt belangrijk en hoe kun je dingen vanuit dat perspectief in kaart brengen?”
Hoe gaan jullie ervoor zorgen dat de opleiding continu in lijn blijft met de laatste ontwikkelingen in het zorglandschap?
Centraal in de nieuwe opleiding staat het zogenaamde ‘werkplekleren’. Dit houdt in dat studenten zullen werken aan actuele praktijkvraagstukken bij diverse organisaties. “Onze studenten zitten dus altijd in de praktijk en daardoor kun je simpelweg niet anders dan meegaan. Juist door die praktijkvraagstukken ben je altijd up-to-date. Daar zit ook net de kracht van deze opleiding. Onze studenten zullen daarnaast ook innovatieprojecten uitvoeren, niet alleen in het zorglandschap zelf, maar ook breder. Het gaat over het thema gezondheid en waar zich dat overal afspeelt. Studenten rouleren gedurende de opleiding bovendien over diverse organisaties, zodat ze ook een breed beeld hebben van het werkveld. Het is dus niet zo dat een student standaard vier jaar op dezelfde locatie zit.”
Binnen de praktijkopdrachten zal er overigens multidisciplinair worden samengewerkt over opleidingsniveaus heen. Ook Gilde Opleidingen zal vanuit het mbo aspecten vanuit de nieuwe opleiding integreren in haar opleidingsportfolio en mbo- en hbo-studenten zullen op die manier samen aan opdrachten kunnen werken. “De toetsing is bovendien zo ingericht dat mbo-studenten makkelijker kunnen doorstromen naar het hbo.”
Hoe is de opleiding opgebouwd?
“Een modulaire opzet en een flexibel curriculum zijn het uitgangspunt. Binnen de opleiding wordt er weliswaar een solide basis aangeboden, maar daarna kan de student zijn eigen pad kiezen. De eindtermen zijn helder gedefinieerd, maar welk pad je daarin bewandelt, daarin is veel vrijheid. De student kan daarmee zijn eigen talenten optimaal volgen. Dit betekent bovendien dat we het werkveld heel divers kunnen faciliteren.” Ook maatwerk is mogelijk, zodat ook mensen die reeds in dienst zijn bij een organisaties (delen van) de opleiding kunnen volgen, bijvoorbeeld in het kader van bijscholing.
Hoe ver is de ontwikkeling van de opleiding inmiddels gevorderd?
“De eerste stap in het accreditatieproces is dat je dat bij de Commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs (CDHO) een aanvraag indient. Dit hebben we in augustus 2019 samen met Hogeschool Zuyd gedaan. Het CDHO heeft de maatschappelijke behoefte wel erkend, maar de onderbouwing van de arbeidsmarktbehoefte nog niet. Dat komt onder andere doordat de cijfers die daarvoor beschikbaar zijn uit de gezondheidssector breed komen en daardoor niet specifiek toegepast kunnen worden op het profiel van de nieuwe gezondheidsprofessional.”
Wat betekent dat voor het verdere proces?
“Omdat de maatschappelijke behoefte wél is erkend gaan we zeker door! Op dit moment halen we handtekeningen op van werkgevers, die expliciet aangeven de behoefte aan ‘gezondheidsprofessionals’ te herkennen. Daarnaast zijn we op systematische wijze een vacatureanalyse aan het doen. We hebben nog steeds de ambitie om in september 2020 met een kleine groep te starten.”
Het project IZO wordt mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling in het kader van OPZuid, Provincie Limburg en Gemeente Venlo. Partners in het project zijn: Philips Innovation Services, Phliss, Rendiz, Vincent van Gogh voor geestelijke gezondheid, Zorg aan Zet, NLActief, ROC Gilde, Zuyd Hogeschool, Fontys Hogescholen, Gemeente Venlo en Provincie Limburg.
Bedankt voor het lezen en mocht u vragen of opmerkingen hebben, aarzel dan niet om ons te contacteren.